Enerji ve Olağan Kaynaklar Bakan Yardımcısı Abdullah Tancan, elektrik üretiminde yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarının son 10 yılda kayda bedel artış gösterdiğini belirterek, “2001’de 28 bin megavatlık bir elektriksel şurası gücümüz an prestijiyle yaklaşık 104 bin megavata yükselmiş durumda. Toplam heyeti gücünün yüzde 65’i yerli ve yenilenebilir güç kaynaklarından oluşuyor. Yüzde 54,5’lik kısmı da yalnızca yenilenebilir kaynaklardan oluşuyor.” dedi.
Tancan, Ankara Sanayi Odası (ASO) Zafer Çağlayan Meclis Toplantı Salonu’nda düzenlenen “Net Sıfır 2050 Amaçları Doğrultusunda Elektromekanik Endüstrinin Geleceği, Deprem Gerçeği ve Sürdürülebilir Geleceğe Yönelik Elektrik Yatırımları Paneli”nde yaptığı açılış konuşmasında, Türkiye’nin gelişen iktisadı, artan nüfusu ve yükselen hayat standartlarıyla her geçen gün daha fazla güce muhtaçlık duyduğunu söyledi.
Türkiye’de son 20 yılda güç talebinin yıllık ortalama yüzde 4-5 civarında artış gösterdiğini tabir eden Tancan, “Ekonomimizin sürdürülebilir bir formda geliştirilmesi, büyümesi ve dünyanın en büyük 10 iktisadı ortasında yer alması için, gerekli olan temel ögelerden biri kesintisiz kaliteli ve katlanılabilir maliyetli güçtür. Artan güç gereksiniminin karşılanabilmesi noktasında yerli ve yenilenebilir kaynaklarımızdan azamî yararın elde edilmesi, öngörülebilir yapısının sağlanması ve gücümüzün ulusal ve yerli teknolojilerle üretilmesi ismine çalışmalarımız devam ediyor.” diye konuştu.
Tancan, net sıfır maksadına ulaşılması ve arz güvenliğinin temini açısından yalnızca yerli ve yenilenebilir güç kaynakları kullanmanın kâfi olmadığını, burada kullanılan teknoloji ve aksamların da yerli olmasının değerli olduğuna işaret etti.
Bu alanda gelinen noktanın gurur verici olduğunu vurgulayan Tancan, şöyle konuştu:
“2011’de çok sonlu sayıda aksam ve bütünleştirici modül üretiliyorken, 2022 sonu prestijiyle 120 alt bileşen üreticisinin de dahil edildiği yaklaşık 500 üreticiye ulaşmış durumdayız. Bunlardan kimileri üretimlerinin yüzde 80’ini ihraç etmektedir. Ülkelerin net sıfır gayelerine ulaşmak için her alternatif farklı zorluklar içermektedir. Bu süreç tüm kesimlerde büyük bir dönüşümü ve evvelki sistemlere farklı bir bakışı içermektedir. Ülke olarak bu bakış açısıyla 2021’de ilan edilen 2023 Net Sıfır Gayesi dikkate alınarak hazırlanan Türkiye Ulusal Güç Planı 2022 sonunda yayımlandı. Bu çalışma kapsamında talep ve arz tarafı detaylı olarak modellendi. İklim değişikliğinin tüm dünyada olduğu üzere ülkemiz güç bölümünü de değerli derecede etkileyeceği aşikar. Güç kaynağının yerli kaynaklardan yerli imkanlarla temin etmenin yanında bilhassa 2053 Net Sıfır Emisyon gayelerine ulaşmak kapsamında, bugün yaygın biçimde kullanımda olmayan ya da tasarruf basamağında bir ekip elektromekanik teknolojileri takip edilerek hem güç maliyetlerimizi baz alma hem de etrafa uyumlu yeni elektromekanik teknolojileri elektrik sistemimize dahil ederek teşebbüsleri desteklemeye devam edeceğiz. 2001’de 28 bin megavatlık elektriksel konseyi gücümüz an prestijiyle yaklaşık 104 bin megavata yükselmiş durumda. Toplam konseyi gücün yüzde 65’i yerli ve yenilenebilir güç kaynaklarından oluşuyor. Yüzde 54,5’lik kısmı da yalnızca yenilenebilir kaynaklardan oluşuyor.”
ASO İdare Şurası Lideri Seyit Ardıç da buradaki konuşmasında elektromekanik endüstrisinde eser bazında katma kıymet üretiminin imalat endüstrisi ortalamasının üzerinde bulunduğunu söyledi.
Bu yılki ocak bilgileriyle ihracatın kilogram kıymetinin Türkiye’de ortalama 1,5 dolar civarında olduğunu söz eden Ardıç, “Bu kıymet elektromekanik endüstrisinin çeşitli alt bölümlerinde en düşük 4 dolar ile 19 dolar ortasında yer alıyor. Bölümün Ankara’daki üretim ve ihracat hacmi de artış eğiliminde. Ankara’da dala ilişkin ihracatın kilogram pahası 8 doların üzerinde olup, bu sayının ülkemizin ve vilayetimizin imalat sanayi ortalama bedelinin üstünde olduğunu görüyoruz.” dedi.
Ardıç, buna rağmen kesimin üretimde değerli seviyede ithalat ihtiyacı bulunduğunu ve ithalatın kilogram bedelinin, bölümde ihracattan daha yüksek seyrettiğini belirtti.
Katma bedeli görece yüksek olan ve iç pazarın yanında dış pazarlara da üretim yapan bölümlerin birçoğunda bu durumun emsal olduğunu vurgulayan Ardıç, “Bir yanda devletimizin takviyeleriyle ve sanayicilerimizin azmiyle nitelik ve nicelik olarak artan üretimimiz var. Öbür tarafta artan dış açıklarımız ve finansman zorluklarımız var. Bu fasit daireden çıkmak için yerli girdi kullanımının giderek arttığı bir üretim yapısına kavuşmamız gerekiyor. Yurt dışından teknoloji transferi sağlayan, bilhassa proje bazlı işbirliklerini teşvik ederek ve yurtiçinde teknoloji üretimini AR-GE, inovasyon, patent edinim süreçlerini destekleyen, teşvik eden finansal sistemlerin oluşturulmasıyla mümkün olacaktır.” diye konuştu.
“İkiz dönüşüm” vurgusu
Ardıç, Türkiye’de elektrik konusunda bir çok değişimin yaşandığını ve artık kendi elektrikli arabamızı üretir hale geldiğimizi anımsattı.
Yenilenebilir güç üretim santrallerinin yaygınlaştığını ve şebekelere entegre edildiğini aktaran Ardıç, şöyle devam etti:
“Enerji depolamanın ve taşınabilir güç sistemlerinin her zamankinden daha kıymetli pozisyona geldiği günümüz şartlarında, bölümün yenilenmiş bir vizyonla atılım yapmasına muhtaçlığımız var. Bunun için milletlerarası aktüel gelişmelerin çok boyutlu olarak kıymetlendirilmesi gerekiyor. Öncelikle, ‘ikiz dönüşüm’ tabir ettiğimiz, dijital dönüşüm ve yeşil dönüşümün, bu sanayi kısmında ve bağlantılı olduğu başka bölümlerdeki yansımalarını dikkatle yorumlamamız gerek. İklim değişikliğinin tesirlerini sanayi perspektifi ile tanımlamak, düşük karbonlu bir ekonomik modele geçmek bizler için öncelikli bir misyon.”
Türkiye’nin sarsıntı jenerasyonunda yer aldığını ve global iklim değişikliği kaynaklı doğal afetlerin sıklığını ve şiddetini artırdığını belirterek, şunları aktardı:
“Bu realite, güç üretim ve elektrik altyapısının doğal afetlere karşı dirençli halde tesis edilmesini mecburî kılıyor. Şubatta toplum olarak sarsıntılarla sarsıldık. Yaşanan felaketin insani boyutları yüreklerimizi dağlıyor. Zelzelelerin oluşturduğu hasara ve sarsıntı bölgesinde kalan vatandaşlarımızın acil gereksinimlerine baktığımızda güç altyapısının kesintisiz hizmet sağlayabilmesinin ne kadar yaşamsal olduğunu bir kere daha anlıyoruz. Hasebiyle, ülkemizde mevcut bulunan güç altyapısının afetlere karşı güçlendirilmesi ve gelecekte gerek kamu gerekse özel dal tarafından bölgeye yapılacak ek güç altyapı yatırımlarında afetlere karşı dirençliliğin yanı sıra net sıfır emisyon gayelerinin ve güç verimliliğinin dikkate alınması büyük kıymet taşıyor.”
Elektromekanik Endüstriciler Derneği (EMSAD) İdare Heyeti Lideri Zafer Arabul ise Türkiye’nin birinci sefer 1902’de Tarsus’ta kurulan 2 kilovatlık hidroelektrik santralden günümüze kadar bu alanda çok kıymetli yollar katettiğini söyledi.
Türkiye’nin 100 bin megavatın üzerinde heyeti gücü, 250 bin megavatın üzerinde trafo kapasitesi, 74 bin kilometre iletim çizgisi ve 1,5 milyon kilometre dağıtım sınırıyla değerli bir alt yapıya sahip olduğunu söz eden Arabul, şunları kaydetti:
“Ancak yaşanmakta olan iklim krizi, salgın üzere hayatımıza giren değişiklikler, en son gerçekleşen Ukrayna-Rusya Savaşı ile dünyada ve Türkiye’de elektrik altyapısı süratli bir formda değişime ve dönüşüme uğradı. Türkiye bu gerçeğin yanında zelzele gerçeğini de ön plana alarak gerekli önlemleri almalıdır. Bugün yapılacak toplantıda tüm sorulara karşılık bulamazsak da kesimin geleceğine yönelik ortak adımların belirlenmesi, tarafların bir ortaya gelmesi, farkındalık yaratmak ve bir sonraki toplantı için kıymetli mevzuların konuşulduğu değerli bir toplantı olarak görüyoruz.”
