-
HABER7
Eski Türkiye’nin kanlı ve puslu havasını “Z Kuşağı” diye isimlendirdiği yeni nesile unutturmaya çalışan, AK Parti iktidarını kötülemek için daima geçmiş güzellemesi yapan CHP güdümündeki muhalefet anlayışının argümanlarını çürüten sembol bir isim: Sabahattin Ali…
“Kürk Mantolu Madonna” ve “Kuyucaklı Yusuf” üzere kült romanları kaleme alan Sabahattin Ali’nin hayat serüveni, CHP’nin iktidar olduğu Türkiye’de neler yaşandığının ve neler yaşanabileceğinin yalın örneğini teşkil ediyor.
Günümüzde romanları baskı üstüne baskı yapan, şiirlerinden müzikler yapılan, CHP başta olmak üzere sol partilerce miting meydanlarında ismi sıklıkla dillendirilerek gençlere rol model olarak sunulan Sabahattin Ali, CHP’nin tek parti iktidarı periyodunda sansür, yasak ve zindanlarla boğuştu.
Ölümünün 74’üncü yıldönümünde çeşitli etkinliklerle anılan lakin yalnızca duygusal yazı ve yorumlarıyla anlatılan Sabahattin Ali’nin ömrünün en kritik vakitlerini oluşturan “tutsak” günlerini HABER7 okurları için derledik…
CHP TÜRKİYESİ GERÇEĞİ: 23 YAŞINDA ZİNDANA
Eğitimci, şair, hikayeci, romancı Sabahattin Ali, 1907 yılında, günümüzde Yunanistan hudutlarında kalan Gümülcine’de başlayan hayatında cezaevi ile birinci kere 23 yaşında tanıştı.
Ali, 1930 yılında Almanca öğretmeni olarak atandığı Aydın Ortaokulu’nda komünizm propagandası yaptığı teziyle hakkında soruşturma açıldı ve tutuklanarak hapse atıldı.
ATATÜRK VE İNÖNÜ’YÜ ELEŞTİRDİN, ZİNDANA…
Sonrasında Konya’da devrin CHP önderleri Mustafa Kemal ve İsmet İnönü’yü eleştiren bir şiir okuduğu gerekçesiyle evvel memuriyetten atıldı sonra tutuklandı. 1 yıl boyunca cezaevlerinde tutuldu. Konya ve Sinop cezaevlerinde yattı.
Meşhur “Başın öne eğilmesin, aldırma gönül aldırma” şiirini Sinop Cezaevi’nde yazdı.
|
AF DİLEDİ, KABUL GÖRMEDİ
Sabahattin Ali, Konya Cezaevi’nde 14 Nisan 1933’te Mustafa Kemal Atatürk’e hitaben “af mektubu” kaleme aldı. Devrin CHP Genel Lideri ve Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal’e “Beni affet” deyip altına 15 kuruşluk pul yapıştırarak gönderen Sabahattin Ali, olumlu karşılık alamadı ve zindan süreci devam etti.
İşte o mektup:
Cumhuriyet’in 10’uncu kuruluş yıl dönümü sebebiyle çıkan genel aftan yararlanarak özgür kaldı.
YİNE ZİNDAN TEKRAR ZİNDAN
Ali için zindan süreci bitmedi. Yayına çıkardığı Markopaşa isimli gazetede yer alan siyasi yazılar hasebiyle hakkında tutuklama kararı verildi. İstanbul Üsküdar’daki Paşakapısı Cezaevi’nin yolunu tuttu.
Hapishaneden çıktıktan sonra yokluklarla boğuşan Sabahattin Ali, öğretmenlik vazifesine dönmek için uğraştı ancak geçmişinde CHP önderi Mustafa Kemal’i eleştirdiğinden ötürü bu isteği gerçekleştirilmedi.
Bunun üzerine Sabahattin Ali tavsiye üzerine 1934 yılında Mustafa Kemal Atatürk hakkında şiir yazma kararı aldı. Ali, Varlık Dergisi’nin 15 Ocak 1934 tarihli sayısında yayımlanan ‘Benim Aşkım’ isimli şiiri yazdı. “Gönlümü verdim Ulu Gazi’ye” ifadesinin yer aldığı şiirinde Sabahattin Ali, memuriyete dönebilmek için Atatürk’e adeta sevdasını ilan etti.
- İşte o şiir:
Fakat bu şiirinden sonra da misyona atanabilmek için bir müddet daha bekletildi. Devrin Maarif Vekiliyle (Milli Eğitim Bakanı) görüşen Sabahattin Ali, kendisine atfedilen edilen komünist sıfatının yanlışsız olmadığını ispat edebilmek için yazılar yazdığını söyledi.
Çabaları sonuç veren Sabahattin Ali, “Atatürk’ten müsaade alınarak” evvel süreksiz olarak Orta Tedrisat Şube Müdürlüğü’ne akabinde da Ulusal Talim ve Terbiye’ye atandı.
NE YAZSA HATA VE HAPİS
Daha sonra, yayınladığı Ali Baba Dergisi’ndeki “Sırça Köşk” isimli kıssası nedeniyle bir kere daha İstanbul’da tutuklandı. Sultanahmet Cezaevi’ne atıldı. 3 ay mahpus yatırıldı. Sabahattin Ali, yakın etrafına “Bu işleri bırakıp nakliyeciliğe başlayacağım. Edirne’ye peynir götüreceğim.” demeye başladı.
KİTABI YASAKLANDI, TOPLATILDI
Sabahattin Ali, CHP iktidarında yasaklarla da boğuştu. Ali’nin “Değirmen, Dağlar ve Rüzgar” isimli kitabının dağıtılması, 15 Temmuz 1944 tarihinde devrin CHP Genel Lideri ve Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün kararıyla yasaklandı.
ÖLÜME GİDEN YOL
Ve Sabahattin Ali, yakasını bırakmayan ceza davaları münasebetiyle ülkeyi terk etme kararı aldı. Hakkında açılan davalarda mahpus yatmaktan yorulduğu için sonu geçerek Bulgaristan’a gitmek istedi. Ama kendisine pasaport verilmediği için bunu kaçak yollarla yapmak durumundaydı. Hakkında açılan davalar nedeniyle Bulgaristan’a kaçma teşebbüsü sırasında kendisine rehberlik eden Ali Ertekin tarafından 2 Nisan 1948’de Kırklareli’nde başına sopayla tekraren vurularak öldürüldü.
Sabahattin Ali 41 yaşında hayatını kaybetti.
|
Katil Ali Ertekin, Sabahattin Ali’yi nasıl canice hislerle öldürdüğünü şu sözlerle anlattı: “Elimdeki sopayı Sabahattin’in başına indirdim. Yere yuvarlandı. Açık kalan gözünü bana dikmiş bakıyor ve sesi çıkmıyordu. Başına bir daha vurdum, yeniden ölmedi. Sırtüstü yatırıp bir daha vurdum, bu sefer başı parçalandı…” |
Sabahattin Ali’yi canide öldüren eski çavuş Ali Ertekin, cinayetten 7 ay sonra yakalanabildi. “İstihbarat elemanı” olduğu öne sürülen katil Ertekin’e “hafifletici sebepler” dikkate alınarak yalnızca 4 yıl mahpus cezası verildi.
Ancak Ali Ertekin 2 yıl mahpus yattı. Ertekin, 2 yıl sonra afla tahliye edildi.
Sabahattin Ali’nin hududu geçmeye çalışırken yakalandığı ve işkenceyle öldürüldüğü de sav edildi.
İşte CHP önderi Kemal Kılıçdaroğlu’nun “Sabahattin Ali’yi CHP öldürttü” itirafının tam da bu kademeyi kapsadığı belirtiliyor.
Sabahattin Ali’nin öldürüldüğünde çantasından çıkan şahsi eşyaları “üzerlerinde haciz bulunduğu” gerekçesiyle ailesine verilmedi.
|
Sabahattin Ali’nin öğretmen, muharrir ve şair olarak 41 yıllık meşakkatli, mahpus hayatıyla dolu, hayatına sığdırdığı ve günümüze kadar gelen yapıtları şöyle:
ROMAN Kuyucaklı Yusuf (1937) İçimizdeki Şeytan (1940) Kürk Mantolu Madonna (1943) HİKAYE Değirmen (1935) Kağnı (1936) Ses (1937) Yeni Dünya (1943) Sırça Köşk (1947) ŞİİR Dağlar ve Rüzgâr (1934) Kurbağanın Serenadı (1937) Öteki Şiirler (1937) OYUN Esirler (1936) |
