Türkiye’nin su eserleri yetiştiriciliğinde AB ülkelerine kıyasla birinci sırada yer aldığına dikkati çeken Kirişci, “2022 yılında 500 bin tonun üzerinde yetiştiricilik üretimi gerçekleştirirken, 103 farklı ülkeye su eserleri ihracatı yaptık. Bölümümüzü desteklemeye, dünyada da kelam sahibi olmaya devam edeceğiz.” değerlendirmesini yaptı.
Su eserleri yetiştiriciliğinde 2023 maksadı 600 bin ton üretim
Konuya ait Tarım ve Orman Bakanlığından yapılan açıklamaya nazaran de artan dünya ve ülke nüfusu besine olan talebi çoğaltıyor.
Bilim insanları, gelecek 30 yıl içinde hayvansal proteine muhtaçlığın, bugüne kıyasla en az iki katı artacağını öngörüyor. Bu muhtaçlığın, su eserlerine talepte de büyük artış meydana getireceği gerçeğinden hareketle ülkelerin büyük kısmı, mevcut su kaynakları potansiyelinden en fazla seviyede yararlanmak maksadıyla yetiştiricilik yatırımlarını desteklemeye yöneldi.
Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü (FAO) dataları dikkate alındığında 2021’de dünyadaki su eserleri üretimi 182 milyon ton iken bunun 91,2 milyon tonu avcılıktan, 90,8 milyon tonu ise yetiştiricilikten elde edildi. Türkiye’de 2021 yılı su eserleri üretimi, 799 bin 844 ton olarak gerçekleşti. Bunun da 328 bin 158 tonu avcılıktan (yüzde 41,1) , 471 bin 686 tonu ise yetiştiricilikten (yüzde 58,9) elde edildi. 2022’de su eserleri yetiştiriciliği kesiminde 500 bin tonun üzerinde üretim gerçekleşmesi beklenirken, 2023 yılı gayesi ise 600 bin ton olarak belirlendi.
Ülkede 2 bin 382 yetiştiricilik işletmesi bulunuyor. Bu işletmelerin 1829’u iç sularda, 553’ü denizlerde üretim yapıyor. Son yıllarda bilhassa Karadeniz’de yaşanan gelişmeler ve yeni faaliyete alınacak tesislerle, Marmara Denizi’ndeki çift kabuklu yetiştiriciliği ek edildiğinde, kapasitenin daha da artması bekleniyor.
Ülkede yetiştiricilik yapılan en önemli tipler, alabalık, levrek, çipura ve Türk somonu. Sarıağız da denilen granyözün yanı sıra kalkan, fangri, mercan, sinagrit, yayın balığı, yılan balığı yetiştiriciliği için de çalışmalar sürdürülüyor.
Avrupa Birliği ülkeleri ile kıyaslandığında, Türkiye, su eserleri yetiştiriciliğinde son 4 yıl içinde 1. sıraya yerleşti ve dünyada da üst sıralara hakikat yükselmeye devam ediyor.
Su eserleri ihracatı
Su eserleri üretimindeki artışa paralel olarak, ihracatta da artış yaşandı. 2016’da 145 bin ton olan ihracat, 2021’de 239 bin tona, 2022’de ise 252 bin tona ulaştı. Kıymet olarak ise 2021’de 1,37 milyar dolar olan su eserleri ihracatı, 2022’de 1,7 milyar dolar olarak gerçekleşti. 2022’de 103 farklı ülkeye su eserleri ihracatı yapıldı.
Türkiye’de su eserleri yetiştiricilik ve sürece dalında kullanılan ileri teknoloji ve eserlerinin sahip olduğu yüksek standartlar sebebiyle birçok firma, ulusal ve memleketler arası nitelikte kalite idare sistemleri tarafından verilen sertifikasyon dokümanlarına sahip bulunuyor.
Diğer yandan, ülkede su eserleri yetiştiriciliği işletmelerinde yetiştirilen balıklar dünyanın en kaliteli balıkları seçilerek değişik yıllarda ITQI Kalite Mükafatı aldı.
Su eserleri desteklemeleri
Sağlıklı beslenme açısından kıymetli bir protein kaynağı olan, başta balık olmak üzere, tüm su eserleri üretiminde tıp çeşitliliğinin ve üretim ölçüsünün artırılması Bakanlığın öncelikleri ortasında yer alıyor.
Tarım ve Orman Bakanlığı sağlıklı bir kuşak için en sağlıklı eserlerden olan, avcılık ve yetiştiricilik yoluyla elde edilen su eserlerini halkın daha bol tüketebilmesini hedefleniyor. Bu kapsamda, Balıkçılık ve Su Eserleri Genel Müdürlüğünce, bölümün mevcut durumu da dikkate alınarak ve her yıl yeni düzenlemeler yapılarak su eserleri desteklemeleri uygulanıyor.
Desteklemeler kapsamında 2003’ten bugüne kadar kesime toplam 1,64 milyar lira ödeme yapıldı. 2022 yılı su eserleri yetiştiriciliği kapsamında ise yetiştiricilik faaliyetinde bulunan üreticilere 119,34 milyon lira destekleme ödemesi gerçekleştirildi.
