Beyaz Saray, ABD’nin Afganistan’dan çekilmesi sürecinde alınan değerli kararları ve karşılaşılan zorlukları inceleyen ve ilgili kurumlar tarafından Kongre’ye iletilen raporun özeti mahiyetinde bir doküman yayımladı.
Belgede, ABD’nin NATO müttefikleriyle Afgan Ulusal Savuma ve Güvenlik Güçlerini eğitmek, donatmak ve Afgan hükümetlerini desteklemek için yüz milyarlarca dolar harcadığı kaydedilerek, şu tabirlere yer verildi:
“Başlangıçta Amerika’nın gayesi asla bir ulus inşa etmek değildi. Lakin vakitle Amerika bunu yapmaya başladı. Savaşın başlamasından 20 yıl sonra Amerika, Afganistan’da gayeleri meçhul ve görünürde sonu olmayan bir savaşa saplanmıştı ve bugünün ve yarının ulusal güvenlik sıkıntılarına gereğince yatırım yapmıyordu.”
TRUMP İDARESİNE ELEŞTİRİLER
Donald Trump idaresinin Taliban’la yaptığı Doha Mutabakatı ve çekilme sürecindeki kararları hakkında bilgilere yer verilen evrakta, Biden idaresinin iktidara geldiği geçiş sürecinde Afganistan’dan çekilmeyle ilgili hiçbir planın ortada olmadığı tabir edildi.
“Sonuç olarak, Lider Biden 20 Ocak 2021’de misyona başladığında, Taliban 2001’den beri bulunduğu en güçlü askeri durumdaydı ve ülkenin neredeyse yarısını denetim ediyordu” ifadesine yer verilen dokümanda, buna rağmen ABD’nin bu ülkede 2001’den bu yana en az sayıda askeri olduğuna işaret edildi.
TAHLİYE SÜRECİNDEN ALINAN DERSLER
Belgede, istihbarat kurumlarının Afganistan askerlerinin Kabil’i aktif bir halde savunacağı istikametindeki raporlarının yanıldığına dikkat çekilirken, Biden’ın bu koşullar altında ihtiyatlı, titiz ve kapsamlı bir karar alma süreci yönettiği savunuldu.
Bu kapsamda müttefiklerle ağır istişarelerin gerçekleştirildiği belirtilen evrakta, “Nihayetinde Lider Biden, ABD için uzun vakit evvel sona ermesi gereken bir savaşa öbür bir Amerikalı kuşağı göndermeyi reddetti” denildi. Evrakta, Afganistan’da ABD için çalışan Afganların ABD’ye getirilmesi süreci kapsamında yapılan vize çalışmalarına da yer verildi.
Belgede ayrıyeten, Biden’ın ulusal güvenlik danışmanları ve askeri çalışana danışarak verdiği kararlar çerçevesinde 124 binden fazla Amerikan vatandaşı, Afgan ortaklar ve müttefiklerinin “başarılı bir şekilde” tahliyesinin gerçekleştirildiği öne sürüldü.
Afgan hükümetinin çöküşünün istihbarat raporlarından varsayım ettiğinden daha süratli olduğu kaydedilen evrakta, bu kapsamda çıkarılan derslere yer verildi. Bu kapsamda güvenlik riskinin ağır olduğu durumlarda artık daha erken tahliyelere öncelik verileceği söz edilen dokümanda, buradan elde edilen ders sonucunda Ukrayna ve Etiyopya’da Amerikan çalışanının erken tahliye edildiği kaydedildi.
“TERÖR TEHDİDİ DEVAM EDİYOR” VURGUSU
Belgede Afganistan’dan tahliye sürecinde Kabil’deki Hamid Karzai Milletlerarası Havalimanı’ndaki terör saldırısı sonrası terör örgütlerine karşı düzenlenen operasyonlara da yer verildi.
Biden’ın Suriye, Libya, Venezuela, Yemen ve Somali’nin bilakis Afganistan’dan ayrılmak isteyen her Amerikalıyı tahliye etme taahhüdüne dikkat çekilen dokümanda, ABD’li ve Afganların tahliyesi kapsamında yapılan çalışmalara yer verildi.
Belgede, “Çekilme sona erdi. Lakin gelecekteki bir krize karşılık verebilmemiz için muhtaçlık duyduğumuz sistemleri tekrar inşa etmek için çalışmaya devam etmemiz gerekiyor. Trump İdaresi, daha fazla kaynağa muhtaçlık duyulan bir anda, üst seviyeler de dahil olmak üzere, çalışanın birçoklarını boşaltmıştı” tabirleri kullanıldı.
Biden’ın yeni terör tehdidinin 2001’de olduğundan daha çeşitli ve yaygın olduğunu düşündüğüne yer verilen dokümanda, terörle gayret kapsamında atılan adımlara yer verildi. Ayrıyeten dokümanda, Taliban’ın bayan ve kız çocuklarının haklarının yanı sıra insan hakları ihlalleri kınandı.
“ABD’NİN GLOBAL GÜCÜ ZAYIFLAMADI, TAM ZIDDI OLDU”
Belgede, şunlar kaydedildi:
“Başkan, Afganistan’dan ayrılma kararı aldığında, kimileri bunun ittifaklarımızı zayıflatabileceğinden yahut ABD’yi global sahnede dezavantajlı duruma düşürebileceğinden endişelendi. Bunun zıddı oldu. Çok sayıda kamuoyu araştırmasının da kanıtladığı üzere, dünyadaki pozisyonumuz değerli ölçüde daha yüksek. İttifaklarımız her zamankinden daha güçlü. Finlandiya NATO’ya kabul edildi ve İsveç de yakında kabul edilecek. Mevcut iştiraklerimizi güçlendiriyor ve dünyanın dört bir yanındaki ülkelerle yeni iştirakler kuruyoruz. Global sahnede Amerika başı çekiyor.”
