Vatandaşın bir numaralı gündem unsuru olan marketlerle ilgili Rekabet Kurumu kapsamlı bir rapor hazırladı. Süratli Tüketim Malları (HTM) perakendeciliği bölümünün incelendiği 269 sayfalık raporda marketlerde haksız rekabet uygulamalarına dikkat çekildi. Bu uygulamaların çiftçi, KOBİ ve küçük üreticileri mağdur ettiği, bu durumun vatandaşa da yansıdığı belirtiliyor. Rapora nazaran, sürecin tek kazananı marketler…
FARK FATURASI KALKMALI
Rekabet Kurumu raporda hem vatandaşın hem de tedarikçilerin korunması için bir dizi teklif sıraladı. Son devirde marketler ve tedarikçiler ortasında probleme neden olan fiyat farkı uygulamalarının bir an evvel yasaklanması istendi.
Fiyat farkı, faturanın eksik ya da fazla kesilmesi halinde tekrar bir fiyat ödenmesi yahut alınması gerektiği durumlarda hazırlanan faturaya deniyor. Fakat zincir marketler bunu tedarikçiye indirim baskısı olarak kullanıyor. Örneğin tedarikçi zincir markete 100 bin TL’lik eser satıyor, bunun karşılığında da fatura kesiyor.
Zincir market de tedarikçiye indirim almak için fiyat farkı faturası kesiyor. Bu da örneğin 10 bin TL+KDV olarak yansıtılıyor böylelikle market tedarikçiyi yüzde 10’luk indirime zorluyor. Tedarikçi bunu kabul etmemesi halinde iade ya da eserin rafa konulmaması üzere türlü tehditlerle karşı karşıya kalıyor. Hal bu türlü olunca bu talebi kabul etmek zorunda kalıyor.
RAF BEDELİ OLMASIN
Raporda bozulabilir ziraî ve besin eserlerinde 30 günü aşan ödeme vadeleri, bozulabilir besinlerde kısa müddette yapılan iptal bildirimleri, alıcının tek taraflı kontrat değişiklikleri, kayıp ve bozuk mal riskinin tedarikçiye transferinin yasaklanması gerektiğine de dikkat çekildi.
Ayrıca raf, stok, promosyon ve reklam bedellerinin tedarikçiye yıkılmasının yasaklanması istendi. Marketlerin tedarikçinin eserlerini satmak için kullanılan alanlara yerleştirilmesinde tedarikçiden işçi fiyatı almasının önüne geçilmesi önerisi yapıldı.
PARA CEZASI YETKİSİ VAR
Rekabet Kurumu, perakendeci ile tedarikçi sıkıntılarının tahlili için İngiltere’de uygulanan ‘Süpermarket Ombudsmanlığı’ modelini örnek gösterdi. İngiltere’de 2013’te kurulan sistem, bağımsız bir otorite…
Modelle perakendecilere tedarikçilere vaktinde ödeme yapılması, haber verilmeksizin tedarik kontratlarında değişikliğe gidilmemesi üzere yükümlülükler getiriliyor. Ombudsman önemli ihlaller varsa para cezası verme yetkisine de sahip.
YENİ MAĞAZA AÇILIŞI MÜSAADEYE BAĞLANSIN
Raporda, çabucak her gün sayıları artan zincir marketlerin yeni mağazalarının açılışının da belli kriterler çerçevesinde olması gerektiği belirtiliyor.
Bu kapsamda mağaza açılış müsaadelerinin nüfus kriterine bağlanması, mağaza açılışlarına yönelik olarak, belirlenecek bir uzaklık çapında birebir ekonomik bütünlük içerisinde yer alan perakendecilerin ikinci bir şube açmalarının yasaklanması ve birebir çap içinde bir devralma süreci yapmasının engellenmesi gerektiği vurgulanıyor.
HASAR RİSKİ DAHİ TEDARİKÇİYE AKTARILIYOR
Bölümdeki genel sıkıntılara ait sıkıntıların da aktarıldığı raporda, perakendeciye teslim edilen eserin dahi hasar riskinin tedarikçiye aktarıldığı, bilhassa mağazada ya da depoda hasar görmüş eserlerin tedarikçilere fatura edildiği, tahsilat müddetlerinin çok uzun olduğu, birtakım perakendecilerin stoklarındaki eseri sattıktan sonra vadelendirdiği ve finansman yükünü tedarikçilerine kaydırdığı vurgulandı.
YERELLERE MARKALI ESER ÜRETME TEŞVİKİ
Raporda küçük yahut mahallî perakendecilerin büyük zincir marketlerle daha faal bir biçimde rekabet edebilmesini sağlayabilmek için alım birliklerinin teşvik edilmesi gerektiğine dikkat çekildi.
Bu kapsamda, “Küçük/ lokal perakendecilerin daha uygun fiyatlarla eser satın almasını sağlayacak alım birliklerinin teşvik edilebileceği, bu birliği oluşturan muahede ve kararlara muafiyet tanınabileceği değerlendirilmektedir” denildi.
Yerel perakendecilerin çeşitli birlikler aracılığıyla özel markalı eser üretmelerinin teşvik edilebileceği vurgulanan raporda, bu kapsamda özel bir muafiyet tanınabileceğine dikkat çekildi.
PARA CEZASI CAYDIRICI NİTELİKTE OLMALI
Raporda zincir marketlerin haksız ticari uygulamalarının önlenmesi için daha ağır yaptırımların olması gerektiğine dikkat çekildi.
Bu kapsamda para cezalarının caydırıcı nitelikte olması ve caydırıcılığın sağlanması için idari para cezasının teşebbüs cirosu üzerinden tesis edilmesi, tekrarı halinde cezada artırım imkanının bulunması gerektiği vurgulandı.
