Eserlerde yapılan incelemeler sonrasında Irak’a ilişkin olduğu belirlenen üçü Abbasi periyoduna ilişkin, ikisi Fatımi devrine ilişkin sikkelerle birlikte, Sümer devrine ilişkin taş eser İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde sergilenerek, teslim merasimi düzenlendi. Öğlen saatlerinde başlayan merasime, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürü Gökhan Yazgı ve Irak Büyükelçiliği Maslahatgüzarı Khalel Ibrahim Mahmood katıldı.
Merasimde konuşan İbrahim Mahmood, “Iraktan kaçırılan yapıtların Türkiye Cumhuriyeti tarafından tespit edilip, Irak’a teslimi için düzenlenen bu merasime katılmak bizim için bir onurdur. Dost Türkiye Cumhuriyeti’nin teşebbüslerine birinci kez şahit olmuyoruz. Irak’tan kaçırılıp Türkiye ele geçirilen 2008’den itibaren 81 eser Büyükelçiliğimize teslim edilmişti. 2019’da Hatay Arkeoloji Müzesi’nde misal bir merasimle eser teslimi düzenlenmişti. Irak ve Türkiye’nin tarihi topraklarında keşfedilen bu eserler global ve kültürel bir mirastır. Evvelki uygarların ve insanların miraslarıdır. Bu medeniyetlerin miraslarını korumak ve asıl topraklarında yaşatmak tüm ülkelerin omuzlarına düşen bir misyondur. Bu vazifesi Türkiye Cumhuriyeti de muvaffakiyetle üstlenmektedir. Bu vesileyle Türkiye Cumhuriyeti’ne ve bu yapıtların tespiti ve temini ve teslimi için çalışan her yetkiliye huzurlarınızda teşekkür ediyorum” dedi.
“TALEP BEKLEMEDEN İADE EDİYORUZ”
Yapıtların teslim süreci hakkında konuşan Gökhan Yazgı, “Tarih boyunca birçok uygarlığa mesken sahipliği yapmış kadim bir coğrafyada yaşıyoruz. Bu sebeple çok varlıklı ve çok çeşitli kültür varlıklarına mesken sahipliği yapıyoruz. Kültürel mirasımızı araştırmayı, muhafazayı ve insanlığın hizmetine sunmayı temel görevimiz sayıyoruz. Hangi çağa ve periyoda ilişkin olursa olsun kültür varlıkları ilişkin olduğu topraklarda yaşayan insanların kimliklerine ilişkin bir modüldür. Bu yüzden bilhassa yasadışı yollarla elde edilen ve coğrafyalarından koparılan tarihi yapıtların ülkelerine geri dönmesi ülkemiz için büyük bir ehemmiyet taşımaktadır. Türkiye olarak yasadışı yollarla ülke dışına çıkarılmış yapıtlarımızın takip ve iadesi konusunda titizlikle çalışıyoruz. 2002’yılından itibaren 9 bin 36 kültür varlığımızın ülkemize iadesini sağladık. Birebir hassasiyeti, öbür ülkelerden kaçırılan yasadışı yapıtların ülkelerine dönmesi konusunda da gösteriyoruz. Yapıtların ülkemize iadesinde verdiğimiz kıymet kadar, koleksiyonumuza yasadışı halde diğer ülkelerden tarihi yapıtların girmemesi için de çalışıyoruz. Hata ögesi haline gelen eserler için köken ülkeden talep beklemeden iade ediyoruz. Çin, Kazakistan, Irak ve Mısır’a iadeler gerçekleştirdik. Gururla söylemek isterim ki, BM Güvenlik Kurulu ve Unesco 1970 üzere mukavelelerimizin gereğini titizlikle yerine getiriyoruz. Bugün teslim edilecek sikkelerin savcılık tarafından yapılan soruşturmasında Irak’tan çıkarıldığına yönelik sözlere ulaşılmıştır. Irak’a teslim edilecek bir öbür eser ise bir koleksiyoner tarafından müzayededen yasadışı olduğu bilinmeden alınmış bir taş heykelden koparılmış kesimdir. İstanbul Arkeoloji müzeleri uzmanlarınca yapıtın üzerindeki Sümerce yazıdan Irak’a ilişkin bir taşınmaz kültür varlığı olduğu tespit edilmiştir. Koleksiyoncu yapıtın kökeni hakkında bilgilendirilmiş, kendisi âlâ niyetle yapıtın haklarından vazgeçmiş ve yapıtı Irak’a iade edilmek üzere müzeye bağışlamıştır. Bu sikkelerin yakalanmasını sağlayan İstanbul Vilayet Emniyet Müdürlüğümüze de teşekkür ediyorum. Yapıtların Irak’a ilişkin olduğunun tespitini yapan İstanbul Arkeoloji Müzesi yetkilileri ve uzmanlarına teşekkür ediyorum. Biz birlikte daha güçlüyüz” dedi.
Tarihi sikkeler geçtiğimiz yıllarda emniyet güçlerinin çalışması sonucunda 2 kişinin üzerinde yapılan aramalarda yakalanmış, yasadışı olarak ülkeye sokulduğu tespit edilerek, Kültür ve Turizm Bakanlığı takımlarınca inceleme altına alınmıştı. Sümer devrine ilişkin taş eser ise Türk bir koleksiyoncu tarafından ülke dışında yapılan bir müzayedede satın alınmış, daha sonradan Irak’a ilişkin bir tarihi eser olduğu anlaşılmıştı. Eserler daha sonra Irak’a götürülmek üzere Khalel İbrahim Mahmood’a teslim edildi.
