Türk devletleri işbirliği ve ortak strateji ile 21’inci yüzyılda tarih sahnesinde yeni bir perde açmak için çok değerli adımlar atmaya devam ediyor.
Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan cumhurbaşkanları ile Macaristan Başbakanı ve Türkmenistan’ın eski Cumhurbaşkanı’nın katılacağı tepe, dünya güç krizi, Ukrayna-Rusya savaşı ve değişen güç istikrarları ortasında kıymetli bir yer ediniyor.
Özbekistan Stratejik Tahlil ve Perspektifi Belirleme Enstitüsü Kısım Lideri, siyaset bilimcisi Doç. Dr. Bahrom Hocanov, tepenin önemini “Avrupa Birliği ve ABD’nin Orta Asya ülkelerinin bölgede kıymetli bir tesir ve güce sahip Rusya ve Çin’in tesirinden bir an evvel kurtulmaları tarafındaki açıklamalarının arttığı bir periyotta, tekrar yapılandırılan TDT’nin birinci doruğunun Semerkant’ta yapılıyor olması bölge ülkeleri için çok kıymetlidir.” kelamlarıyla tabir etti.
TÜRK-İSLAM MEDENİYETİNİN DEĞERLİ MERKEZLERİNDEN OLAN ÖZBEKİSTAN’IN TARİHİ SEMERKANT ŞEHRİ
Kasım 2021’de İstanbul’da Türk Lisanı Konuşan Ülkeler İşbirliği Kurulu (Türk Konseyi) 8. Tepesi’nde “Türk Devletleri Teşkilatı” ismini alan örgüt, tekrar yapılanmasının akabinde birinci tepesini Türk-İslam medeniyetinin kıymetli merkezlerinden olan Özbekistan’ın tarihi Semerkant kentinde şehrinde yapacak.
Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev’in mesken sahipliğinde düzenlenecek tepeye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev ve Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov ile gözlemci ülkeler Türkmenistan Ulusal Kurulu Halk Maslahatı Lideri, eski Türkmenistan Cumhurbaşkanı Gurbangulı Berdimuhamedov ve Macaristan Başbakanı Viktor Orban da katılacak.
“Türk Medeniyeti İçin Yeni Devir: Ortak Kalkınma ve Refaha Doğru” temasıyla yarın düzenlenecek tepede, periyot başkanlığı Türkiye’den Özbekistan’a devredilecek. Tepede ayrıyeten 3 yıllık vazife mühleti dolan TDT Genel Sekreteri Bağdat Amreyev’in yerine yeni Genel Sekreter seçilecek.
SEMERKANT DEKLARASYONU’NUN iMZALANMASI BEKLENİYOR
12 Kasım 2021’deki İstanbul Tepesi’nde kabul edilen ve Teşkilat’ın 20 yıllık yol haritasını oluşturan Vizyon Belgesi’nin birinci 5 yıllık uygulama kılavuzunu teşkil edecek “Strateji Belgesi” başta olmak üzere, Teşkilat’ın işleyişine ve geleceğine dair kıymetli kararların alınması öngörülen doruğun sonuçlarına ait Semerkant Deklarasyonu’nun imzalanması bekleniyor.
ZİRVEDE, ERDOĞAN’A “TÜRK DÜNYASI ALİ NİŞANI” VERİLECEK
Zirvede üye ülkeler, Türk dünyasına hizmetlerinden ötürü Cumhurbaşkanı Erdoğan’a, “Türk Dünyası Ali Nişanı” takdim edecek. Ayrıyeten Cumhurbaşkanı Erdoğan’a Özbekistan Cumhurbaşkanı Mirziyoyev tarafından da “Milli Nişan” verilecek.
Zirvede üye ülkelerin belirlediği adaylar ortasından seçilecek şahsa “Ali Şir Nevai” mükafatı verilecek. Türkiye’den kurulda Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Siyasetleri Şurası Lideri Prof. Dr. İskender Pala yer alırken, ödül için de Türkiye’nin adayı Nobel ödüllü bilim insanı Prof. Dr. Aziz Sancar olarak belirlendi.
“SEMERKANT TEPESİ, TDT’Yİ BÖLGESEL BİR AKTÖR OLARAK BİR ÜST SEVİYEYE TAŞIYACAK”
Zirveye ait AA muhabirine değerlendirmelerde bulunan Özbekistan Stratejik Tahlil ve Perspektifi Belirleme Enstitüsü Kısım Lideri, siyaset bilimcisi Doç. Dr. Bahrom Hocanov, dünyadaki jeopolitik değişimlerin Orta Asya bölgesine tesir ettiği son periyotta, giderek global ve bölgesel sıkıntılarda kıymeti rol oynamaya başlayan TDT’nin tekrar yapılanmasının akabinde birinci doruğunun Büyük İpek Yolu güzergahında yerleşen ve Orta Asya’nın ticari, kültürel ve bilim merkezi olan Semerkant’ta yapılacak olmasının farklı bir ehemmiyet taşıdığını belirtti.
Hocanov, “Avrupa Birliği ve ABD’nin Orta Asya ülkelerinin bölgede kıymetli bir tesir ve güce sahip Rusya ve Çin’in tesirinden bir an evvel kurtulmaları tarafındaki açıklamalarının arttığı bir periyotta, yine yapılandırılan TDT’nin birinci tepesinin Semerkant’ta yapılıyor olması bölge ülkeleri için çok değerlidir. Semerkant Tepesi, TDT’yi bölgesel bir aktör olarak bir üst seviyeye taşıyacaktır. Bu açıdan toplantı, tarihi bir tepe olacaktır.” dedi.
Hocanov, bölgede tesirli olan Rusya, Çin ve Batı’nın bölge ülkelerinin TDT kapsamındaki iş birliklerinin geliştirilmesine sıcak bakmayacağını, buna karşın bölge ülkelerinin TDT kapsamındaki münasebetlerini en üst düzeye çıkarmaları gerektiğini kelamlarına ekledi.
TÜRK DEVLETLER TEŞKİLATI
Eski Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla 1992’de, “Türk Lisanı Konuşan Ülkeler Devlet Liderleri Zirvesi” olarak ortaya çıkan forum, Türkçe konuşan ülkeler ortasındaki ilgileri en üst düzeyde geliştirmek maksadıyla 1992’den 2010’a kadar 10 tepe gerçekleştirdi.
3 Ekim 2009’da Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan ve Kırgızistan tarafından imzalanan Nahçivan Mutabakatı ile temeli atılan Kurul, İstanbul’da Eylül 2010’da yapılan Türk Lisanı Konuşan Ülkeler Devlet Liderleri 10. Tepesi’nin akabinde, “Türk Lisanı Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi” olarak kuruluşunu resmen ilan etti.
Daha evvel Türk Lisanı Konuşan Ülkeler İşbirliği Kurulu ismiyle 8 sefer toplanan tepenin birinci toplantısı 2011’de Almatı’da yapılırken, ikinci tepe Ağustos 2012’de Kırgızistan’ın başşehri Bişkek’te, üçüncü tepe Ağustos 2013’te Azerbaycan’ın Gebele kentinde, dördüncü tepe Haziran 2014’te Bodrum’da, beşinci tepe de Eylül 2015’te Kazakistan’ın başşehri Astana’da düzenlendi. Türk Kurulunun Eylül 2018’de Kırgızistan’ın Çolpan Cet kentinde düzenlenen altıncı doruğunda Macaristan gözlemci üye kabul edilirken, 2019’da Bakü’de düzenlenen yedinci dorukta de Özbekistan, Kurula tam üye oldu.
Türk Konseyi’nin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın mesken sahipliğinde İstanbul’da düzenlenen sekizinci tepesinde ise Türkmenistan gözlemci üye olarak kabul edildi. Tepede, Türk Lisanı Konuşan Ülkeler İşbirliği Kurulunun ismi “Türk Devletleri Teşkilatı” olarak değiştirilirken, teşkilatın birinci tepesinin tarihi Semerkant kentinde yapılması kararlaştırıldı.
