Bir müddettir en çok sorulan soruların başında EYT geliyor. Uzun bir müddettir kamuoyunda lisana getirilen taleplerde nihayet sona yaklaşıldı.
Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanımız Vedat Alim’in çalışmalarıyla muhakkak bir noktaya gelindi.
Aralık ayı içerisinde Kanun teklifinin TBMM ‘ne sunulması bekleniyor.
2023 yılı Ocak ayı itibariyle yasalaşması durumunda ise 1,5 milyon EYT’liden kıymetli bir kısmının Şubat ayı itibariyle emekli olması mümkün olabilecek.
1-Kimler EYT’li?
Emeklilik için yaş hariç öteki tüm kuralları sağlayanlar birinci sigortalılık başlangıcı 8 Eylül 1999 ve öncesi olup bayan sigortalılarda 20 yıl, erkek sigortalılarda 25 yıl sigortalılık mühleti ile 5000 prim günü kuralını sağlayanlar EYT kapsamında yapılacak düzenlemeden faydalanabilecek.
2-EYT Düzenlemesinde Koşullar Ne Olacak?
Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanımız Sayın Vedat Alim’in açıklamalarına nazaran, emeklilik için 8 Eylül 1999 öncesindeki emeklilik kaidelerinin aranacağı, bu çerçevede 5000 prim gün sayısı ile bayanlarda 20 yıl, erkeklerde 25 yıl sigortalılık mühletini yerine getirmiş olanların yaş koşulu aranmadan emekli olabileceği görülmektedir.
3-Staj Sigortası Başlangıç Olur Mu?
EYT’de tahlilin yaklaşmasıyla birlikte birçok kişinin staj sigortasının dikkate alınıp alınmayacağı merak ediliyor.
Aday çırak, çırak yahut stajyer sigortalılıklarında yalnızca kısa vadeli sigorta kolları primi ödenmekte, uzun vadeli sigorta kolları primi ise ödenmemektir.
Dolayısıyla, staj sigortasında geçen müddetlerde uzun vadeli sigorta kolları primi ödenmediğinden, staj sigorta başlangıçları emeklilik koşullarının belirlenmesinde kabul edilmemekte, birinci sefer uzun vadeli sigorta kollarına prim ödenen çalışmanın başlangıcı sigorta başlangıcı kabul edilmektedir.
Sonuç olarak, 8 Eylül 1999 ve öncesi staj sigortası başlangıcı bulunan, lakin ismine uzun vadeli sigorta kollarına birinci kez 8 Eylül 1999 tarihinden sonra prim ödenen sigortalılar çıkacak düzenlemeden yararlanamayacaktır.
4-Askerlik Borçlanması Başlangıcı Öne Çeker Mi?
Askerlik borçlanmaları askerlik hizmeti birinci sigorta başlangıcından evvel ise sigorta başlangıcını askerlik mühleti kadar geri çekmektedir. Yani evvel askere gidilip, sonra sigortalı olunması durumunda sigorta başlangıcı askerlik mühleti kadar geriye gitmektedir.
Örneğin 1995 yılında 540 gün askerlik yapmış bir sigortalının sigorta başlangıcı, 1 Aralık 1999 devrinde ise, sigortalı askerlik borçlanması yapıp prim borcunu ödediğinde, sigorta başlangıcı 1 Aralık 1999 tarihinden 540 gün geriye gidilerek bulunmaktadır.
Ancak sigortalının askerlik hizmeti birinci sigorta başlangıcından daha sonra ise bu sefer sigorta başlangıcı öne çekilememektedir.
5-Eksik Günler Ödenebilir Mi?
En çok merak edilen mevzulardan birisi de, gün boşluğu olup 5000 prim günü dolmayanların gün sayılarını tamamlayıp tamamlayamayacakları istikametindedir.
Sigortalılar lakin 5510 sayılı Kanunda yer alan müddetlerin bulunması halinde hizmet borçlanmasında bulunabilmektedir. Bu haller ise aşağıdaki üzeredir.
Sigortalıların;
● Fiyatsız doğum ya da analık müsaadesi mühletleri, üç keze mahsus olmak üzere doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla,
● Er yahut erbaş olarak silâh altında yahut yedek subay, yedek astsubay okulunda geçen müddetleri,
● Eski Emekli Sandığı kapsamında olanların, işçi mevzuatına nazaran aylıksız müsaade müddetleri,
● Sigortalı olmaksızın doktora tahsili yahut tıpta uzmanlık için yurt içinde yahut yurt dışında geçirdikleri olağan doktora yahut uzmanlık tahsil mühletleri,
● Sigortalı olmaksızın avukatlık stajını yapanların olağan staj mühletleri,
● Sigortalı iken rastgele bir kabahatten tutuklanan yahut gözaltına alınanlardan bu cürümden ötürü beraat edenlerin tutuklulukta yahut gözaltında geçen mühletleri,
● Grev ve lokavtta geçen süreleri
● Doktorların fahrî asistanlıkta geçen mühletleri,
● Seçim kanunları mucibince vazifelerinden istifa edenlerin, istifa ettikleri tarih ile seçimin yapıldığı tarihi takip eden aybaşına kadar açıkta geçirdikleri müddetleri,
● 1 Ekim 2008 tarihinden sonra olmak üzere 4857 sayılı Kanuna nazaran kısmi müddetli iş mukavelesi ile çalışan sigortalıların, kısmi müddetli çalıştıkları aylara ilişkin eksik mühletleri,
● Sigortalı olmaksızın, 8/4/1929 tarihli ve 1416 sayılı Ecnebi Memleketlere Gönderilecek Talebe Hakkında Kanuna nazaran yurt dışına gönderilen ve tahsilini muvaffakiyetle tamamlayarak yurda dönenlerden yükümlü bulunduğu mecburi hizmet müddetini tamamlamış olanların, yurt dışında resmî öğrenci olarak geçirmiş oldukları tahsil müddetlerinin 18 yaşının tamamlanmasından sonraki periyoda ilişkin olan kısmı,
Borçlanılabilmektedir.
Aynı vakitte sigortalılar yaşlılık toptan ödemesi ve yaşlılık toptan ödemesinin ihyası ile de prim günü kazanabilmektedir.
Yasal olarak kanunda belirtilen borçlanmalar haricindeki geçmiş yıllardaki gün boşluklarının ödenmesi ve prim gününün arttırılması mümkün değildir.
