Haftalık Alman gazetesi Zeit’te İran “Mohajer-6” SİHA’larında da kullanıldığı ortaya çıkan “Avusturya malı” motorlar hakkındaki tahlil şu biçimde;
En Son Ukrayna’da Olduğu Üzere Silahlı İnsansız Hava Araçlarında Tekrar Tekrar Avusturya’dan Gelen Motorlar Ortaya Çıkıyor. Bu Nasıl Mümkün Olabilir ve Neden Engellenemiyor?
Ukraynalılar eylül ayı sonunda Karadeniz üzerinde bir insansız hava aracını düşürdüklerinde muharebe insansız hava aracının (SİHA) yalnızca fizikî değil diplomatik patlayıcı da taşıdığından haberleri yoktu. Ukraynalı askeri istihbarat vazifelileri daha sonra 5,67 metre uzunluğundaki aracı söktüklerinde karşılarına Avusturyalı şirket Rotax’ın motoru çıktı. Rus ordusu haftalardır İran SİHA’larıyla Ukrayna’daki sivil gayelere ve altyapıya saldırıyor.
“Mohajer-6” SİHA’sına Batılı başka bileşenlere ek olarak bir Avusturya motorunun takılmış olması baş karışıklığına neden oluyor. Rotax motoru da dahil dronun fotoğraflarını yayımlayan Ukrayna İçişleri Bakanı’nın danışmanı Anton Gerashchenko, “Avusturyalılar, motorlarının Ukraynalıları öldürmek için kullanılan İran dronlarına takılmasını engellemek zorundadır.” diyor.
1970’den beri Kanada Bombardier Kümesine ilişkin olan BRP-Rotax şirketinin uçak motorları, hobi pilotları için altın standart olarak kabul ediliyor. Çok hafif ve sağlamlar. Maliyeti 16.000 avrodan başlıyor. 2021’de yaklaşık 1 milyar avroluk satış gerçekleştiren ve 1.500 kişiyi istihdam eden BRP-Rotax’tan yapılan yazılı açıklamada şöyle deniyor: “Çok derin tasa duyuyoruz ve bu durumu çok ciddiye alıyoruz. Motorların kökenini belirlemek için derhal bir soruşturma başlatıldı. İran, Türkiye yahut Rusya’da askeri teçhizatta kullanılmak üzere rastgele bir BRP eserinin satışı muhakkak yasaktır.”
Ukrayna’ya yönelik kitlesel Rus insansız hava aracı saldırılarının BRP-Rotax motorlarıyla gerçekleştirildiğine dair bir ispat yok; Lakin Gerashchenko eser seri olarak üretildiğinden Mohaier-6 SİHA’sındaki Avusturya motorunun katiyetle münferit bir durum olmadığına inanıyor.
TÜRKİYE’YE İHRACATI YASAKLANMIŞTI
Ayrıca, “Avusturya malı” motorlar savaş bölgelerinde birinci kere ortaya çıkmıyor. 2020 sonbaharında Dağlık Karabağ ihtilafı sırasında, Azerbaycanlıların Ermenilere saldırmak için kullandığı Bayraktar İHA’larında da bu motorların kullanıldığı ortaya çıktı. Rotax motorlu Türk insansız hava araçlarının Kürt bölgelerinde yahut Kuzey Irak’ta da uçtuğu söyleniyor. O vakitler şirket Türkiye’ye ihracatı yasaklamıştı.
PEKI MOTORLAR AB AMBARGOSUNA KARŞIN İRAN’A NASIL ULAŞTI?
Peki motorlar AB ambargosuna karşın İran’a nasıl ulaştı? Bunun tüm girişimcilik titizliğine karşın üçüncü ülkeler yoluyla yapıldığından yola çıkılabilir.
Rotax, ihracatının ayrıntıları konusunda sessiz kalıyor. En değerli pazarlar ortasında hangi ülkeler olduğuna dair bilgi verilmiyor. Hem sivil hem de askeri hedeflerle kullanılabilen ve bu nedenle AB genelinde ihracat denetimlerine tabi olan bileşenler, ikili kullanım listesinde yer alıyor. Lakin Rotax motorları buna dahil değil. Suçlamaları kabul etmeyen İktisat Bakanlığı tarafından yapılan yazılı açıklamada, “İran’dan sorumlu Rotax satış ortağı İtalya merkezlidir. Bu satış ortağı aracılığıyla bir ihracat yapılması durumunda, incelemeden İtalyan makamları sorumludur.” deniyor.
İNGİLİZ, ALMAN VE NORVEÇ HAVA LİMANLARINDAN DÜZİNELERCE ROTAX MOTORU ÇALINDI
ABD ticaret mecmuası The Drive kısa mühlet evvel bir dizi kuşkulu hırsızlık hakkında haber yaptı. Son yıllarda İngiliz, Alman ve Norveç hava limanlarından son derece profesyonel ve titiz bir halde düzinelerce Rotax motoru çalındı. İran’daki dron demirhanesi için saklı bir şebeke mi? Bu ihtimal göz gerisi edilemez ve bu durumda en katı yasalar bile muhtemelen pek işe yaramaz.
