Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığının (SSB) uyumunda Türk Havacılık ve Uzay Sanayiinin (TUSAŞ) ana entegratörlüğünü üstlendiği Ulusal Muharip Uçak Projesi’nde kritik kademeler birer birer tamamlanıyor. Projede en kritik basamak olan sürece geçilirken, gövde modülleri en son montaj sınırına taşındı.
Bu kapsamda projeye ait son montaj çizgisi başlangıç merasimi Ulusal Savunma Bakanlığı, SSB ve Hava Kuvvetleri Komutanlığından yetkililerin iştirakiyle TUSAŞ tesislerinde gerçekleştirildi.
Milli Muharip Uçak prototipinin ön gövde, ön orta gövde, kanat modülü ve art gövde modülleri sonuncu montaj çizgisine taşınırken, bu kademeyle birlikte 18 Mart 2023 tarihinde hangardan motor çalıştırarak çıkacak ve yer testleri hayata geçirilecek olan birinci prototipin birleştirme ve sistem entegrasyon çalışması da resmi olarak başlamış oldu.
SONUN BAŞLANGICINA GELDİK
Projenin geldiği basamağa ait değerlendirmede bulunan Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Lideri İsmail Demir, bir uçak mühendisi olarak bu türlü bir uçak imal sürecinde bulunmanın kendisi için bir düş olduğunu belirterek şu sözleri kullandı:
“Rabbime şükrediyorum ki bu sürecin içinde yer alabildik. Birinci üniversiteye başladığım günden itibaren bu türlü bir günü yaşama hayali vardı. İnşallah sonun başlangıcına geldik. Bu işin birinci perdesini açıyoruz. İşimiz, uçağımız başarılı halde vazife yaptığı vakit nihayete ermiş olacaktır. Biz perdeyi açtık fakat önümüzde daha çok yol var. Siz çalışanların da evlatlarınıza, tahminen de torunlarınıza söyleyeceğiniz bir öykünüz olacak. ‘Türkiye’nin birinci jet muharip uçağını yapan takımın içindeydik.’ diyeceksiniz.”
SANAYİNİN LOKOMOTİFİ BİR PROJE
Projenin tıpkı vakitte endüstriyi çeken bir lokomotif olduğunu lisana getiren Demir, “Onlarca alt sistemle ilgili yan sanayi ve teknolojimizi hareketlendirmiş durumdayız. Bu seyahatte inşallah daima birlikte gideceğiz.” diye konuştu.
Şirket çalışanlarının edindiği deneyimin bütün Türkiye’ye yayılacağını ve yalnızca havacılık değil birçok alanda buradaki teknolojilerin tetiklediği eserlerin ülkeyi diğer boyutlara taşıyacağını vurgulayan Demir, “İşimiz daha bitmedi, çok işimiz var. Bu iş gönül, yürek işi, yüreğimizi koyarak, aklımızı, zekamızı birleştirerek biz de bu kızıl elma seyahatinde daima birlikte muvaffakiyete ulaşacağız. İnşallah Türkiye Yüzyılı’nı daima bir arada inşa edeceğiz. Cumhurbaşkanı’mız Sayın Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde 2023 amaçlarımıza ulaşmak için var gücümüzle çalışmaya devam edeceğiz.” dedi.
YER TESTLERİNE BAŞLAYACAK
TUSAŞ İdare Heyeti Lideri Rafet Bozdoğan da projeyi 18 Mart’a yetiştirmeyi hedeflediklerini belirterek, “Projede çok kıymetli ve kritik bir eşiğe geldik. İnşallah silahlı kuvvetlerimizin beklentilerini çok süratli biçimde karşılayacak hale geliriz. Sıkıntı ve büyük bir proje. İnşallah 18 Mart’ta hangardan motoru çalışarak çıkartmış olacağız. İnşallah 18 Mart’ta daha büyük iştirakle bu projemizin hangardan çıkarılmasını görmüş oluruz.” tabirlerini kullandı.
TUSAŞ Genel Müdürü Temel Kotil de onur duydukları bu projede Türkiye’nin birinci Ulusal Muharip Uçak’ını yaptıklarına dikkati çekerek, “Uçağı yaptık aslında. Biz aslında uçak yapmıyoruz uçak yapacak şirketi inşa ediyoruz. 13 binden fazla çalışanımız var. Tesisler çabucak hemen ortaya çıktı. Bu şirket bundan sonra her türlü uçağı da yapar. Bundan sonra hangardan çıkıştan sonra yer testlerine başlayacak ve uçuşa da kendisini hazırlar. ” diye konuştu.
Milli Muharip Uçak prototipinin kesimleri en son montaj sınırına taşınırken, Demir, otomatik matkap ünitesini kullanarak montajı gerçekleştirdi. Montajın akabinde da iştirakçiler anı panosunu imzaladı.
SIRADA ÖTEKİ KADEMELER VAR
Tamamen dünya standartlarında üretimin ön planda tutulduğu Ulusal Muharip Uçak Projesi’nin birinci prototipinde yaklaşık 6 bin 500 yapısal modül ve 30 alt sistemin yer alması hedefleniyor. Projenin fazlar halinde geliştirilmesi ve daha sonraki prototip ve seri üretim etaplarında alt sistemlerin artırılması öngörülüyor.
Bir sonraki basamakta kullanılacak olan Yıldırım Test Tesisi’nin heyetim faaliyetlerinin büyük oranda tamamlandığı projede, Demir Kuş (Iron Bird) ve sistem entegrasyon laboratuvarlarının heyetim faaliyetleri de başladı.
2023-2029 periyodunda Ulusal Muharip Uçak Projesi’nde yeni kademelerin (detay tasarım ve kalifikasyon fazı) başlatılması planlanıyor. Bu süreçte birinci uçuşun gerçekleştirilmesi, geliştirme test uçakları ve tam uzunluk yapısal test uçaklarının üretilmesi hedefleniyor.
